Dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik, dürtüsellik, engellenemeyen denetim eksikliği nedeniyle davranışta ve bilişte meydana gelen ataklar ve huzursuzluklardır. Çocuklukta ve ergenlikte en sık karşılaşılan problemlerden birisidir. Bu problem, öğrencilerin okuldaki davranışlarını ve okul başarılarını olumsuz yönde etkilemektedir.
Başlangıç yaşı 3 yaş dolaylarında kendini gösterirken tanı için bu bozukluğun en az altı aydan uzun sürmesi, olumsuz davranışların en az farklı iki ortamda ortaya çıkıyor olması ve bu bozukluğun çocuğun akademik, sosyal ve günlük yaşamını olumsuz derecede etkiliyor olması gerekmektedir.
Genel olarak okul öncesi ve ilkokula başlayan çocukların sınırlı alan olan sınıf ortamına girince olumsuz davranışları öğretmeni tarafından fark edilir. Genel olarak gözlemlenen olumsuz davranışlar:
Dikkat eksikliği
- Detaylara dikkat etmez, sürekli hata yapar,
- Dikkatini korumada sıkıntı yaşar,
- Dinlemiyormuş gibi görünür,
- Verilen komutları dikkat etmez
- Yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınır ya da bu işleri yapmaktan hoşlanmaz,
- Eşyalarını kaybeder,
- Dikkati kolayca dağılır,
- Günlük işlerini unutur.
Hiparaktif-dürtüsel
- Durduğu yerde duramaz; elleri, ayakları kıpır kıpırdır,
- Uzun süre oturmada sıkıntı yaşar,
- Çocukken koşar ya da tırmanır, yetişkinken yerinde duramaz,
- Sessizce bir şeyle meşgul olmada sıkıntı yaşar,
- Motor takılmış gibi veya düz duvara tırmanırcasına hareketlidir
- Çok konuşur,
- Karşıdaki kişi sorusunu bitirmeden cevabı yapıştırır,
- Bekleme gerektiren ya da sırayla yapılan işlerde sıkıntı yaşar,
- Başkalarının sözünü keser.
Bu olumsuz davranışlar müdahale edilmediği takdirde ısrarla devam eder ve şiddeti artar, öğrenme güçlükleri yaşanır ve uyum sorunları yaratır.
Aynı tanı, farklı belirtiler, farklı tedavi ve eğitim süreci sonunda DEHB ‘li bireyler bulunduğu sosyal ortamlarda, akademik başarılarında, günlük yaşam becerilerinde insanlar tarafından olumsuz olarak kabul edilen davranışlarını kontrol etmek yada var olan fazla enerjisini boşaltma yöntemlerini öğrenerek hayatını devam ettirir.
Kaynakça:
- Dehb tanı kriterleri dsm 5
- Kaymak Özmen, S. & Kaymak Özmen, S. (2010). Okulda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) . Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 6 (2) , 1-10 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17376/181439
- Özcan, D. .. M. .. E. , Eğri, D. M. , Kutlu, D. N. .. O. , Yakıncı, D. C. İ. , Ber, D. H. K. & Genç, D. M. N. (1998). OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA DEHB YAYGINLIĞI: ÖN ÇALIŞMA . Journal of Turgut Ozal Medical Center , 5 (3) , – . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/totm/issue/13144/158482
- Ulu Ercan, E. (2018). ÇOCUK VE ERGENLERDE DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU VE SALDIRGANLIK . Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 2 (2) , 149-164 . DOI: 10.30561/sinopusd.451204
Dikkat Eksikliği / Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
Özel Elit Gökkuşağı Otizm ve Dil Konuşma Merkezi | elitrehabilitasyon.com
